«Έχω εκατοντάδες φίλους!», «Επικοινωνώ με όλο τον κόσμο», «Μοιράζομαι ιδέες, πληροφορίες, γνώσεις που δεν θα έβρισκα αλλού», «Δεν χρειάζεται να παρακολουθώ τις ειδήσεις, ενημερώνομαι από τους φίλους μου», «Βρίσκω παρέα ό,τι ώρα θέλω!». Αυτές είναι μερικές από τις πιο συνηθισμένες απαντήσεις που δίνουν οι τακτικοί χρήστες των τόπων κοινωνικής δικτύωσης του διαδικτύου. Ανάμεσα σε αυτούς και πολλοί φίλοι μου.

Τους συναντώ έξω, σε βραδυνές εξόδους, στον κινηματογράφο, σε φιλικά σπίτια, σε εξορμήσεις στην ύπαιθρο και η πρώτη τους ερώτηση είναι «έχει wi-fi;» Μόλις καθήσουμε κάπου, συνδέονται αμέσως, ρίχνουν μια ματιά σε καινούργια μηνύματα και αναρτήσεις, κάποιοι ενημερώνουν αμέσως το ηλεκτρονικό τους κοινό για την τοποθεσία όπου βρίσκονται ενώ το κινητό τους, στο χέρι ή επάνω στο τραπέζι, περιμένει τις νέες ειδοποιήσεις. Για να απαντήσουν αμέσως μόλις το δουν να αναβοσβήνει. Στη μέση μιας παράστασης, χωρίς την επίγνωση ότι ενοχλούν τους διπλανούς. Ή στη μέση μιας συζήτησης, όπου βρίσκω συχνά τον εαυτό μου να απευθύνεται σε ένα σκυμμένο κεφάλι, που έχει το βλέμμα στραμμένο στην οθόνη του τηλεφώνου, πληκτρολογεί και ταυτόχρονα μου λέει «ναι, ναι, σ’ ακούω, τι έλεγες;» Και καθώς οι φίλοι μου δεν είναι ούτε γιατροί ή μαιευτήρες, που θα πρέπει να δώσουν μια επείγουσα συμβουλή, ούτε αξιωματικοί της πυροσβεστικής, που θα πρέπει να αντιμετωπίσουν μια κρίσιμη κατάσταση, η ενασχόλησή τους με την επικαιρότητα του ηλεκτρονικού τους περιβάλλοντος μόνο επείγουσα δεν μπορεί να θεωρηθεί. Είναι περισσότερο ένας εθισμός, από τον οποίο είναι πολύ δύσκολο να τους αποσπάσει κανείς.

Αναρωτιέμαι, τι μπορεί να δίνει προτεραιότητα σε μια οθόνη κι ένα πληκτρολόγιο σε σχέση με την αλληλεπίδραση με έναν αγαπημένο φίλο και με τα συναισθήματα που αυτή προκαλεί; Ή σε σχέση με μία απολαυστική παράσταση, προβολή ή συναυλία, που προσφέρει τόσες συγκινήσεις; Πώς υποκαταστάθηκε για τόσους ανθρώπους η πραγματική επαφή με την ψευδεπίγραφη ηλεκτρονική επαφή;

Τι είναι η επαφή; Με οργονομικούς όρους, προϋπόθεση για την ύπαρξη άμεσης και γνήσιας επαφής είναι η ελεύθερη, απρόσκοπτη ροή της ενέργειας από τον πυρήνα προς τα έξω και η συνακόλουθη διέγερση. Το άτομο την αισθάνεται σαν ηδονική ροή, νιώθει ζωντανό και έχει πλήρη αντίληψη του εαυτού του και του περιβάλλοντος. Ένας υγιής άνθρωπος, χωρίς μπλοκαρίσματα, είναι σε θέση να αποσύρει προσωρινά την επαφή, όταν το περιβάλλον τού προκαλεί πόνο ή απλή δυσαρέσκεια. Αυτός είναι ένας υγιής μηχανισμός και, όταν χρησιμοποιείται για να αντιμετωπίσει κανείς συγκεκριμένες μόνο καταστάσεις, είναι απόλυτα φυσιολογικός.

Έλλειψη επαφής  Όταν το άτομο δέχεται εξωτερικές πιέσεις ίσες με την εσωτερική ώθηση των ενορμήσεων του βιολογικού του πυρήνα, με αποτέλεσμα την ανάσχεση των δεύτερων, η ενέργεια ακινητοποιείται και η επαφή δεν είναι δυνατή. Το θωρακισμένο άτομο που έχει χάσει την ικανότητα επαφής (ανεπαφικό) αισθάνεται εσωτερική μοναξιά και απονέκρωση. Στρέφεται σε έναν επιφανειακό τρόπο επικοινωνίας και αποφεύγει διαπροσωπικές και ερωτικές σχέσεις που έχουν σημασία.Υποκατάστατη επαφή  Όταν στον θωρακισμένο άνθρωπο η δυνατότητα για γνήσια επαφή καταστρέφεται σε κάποιο βαθμό και η ποσότητα της ενέργειας που κινείται δεν επαρκεί για την επαφή με τον έξω κόσμο, τότε αυτός καταφεύγει στον αμυντικό μηχανισμό της υποκατάστατης επαφής. Υιοθετεί τεχνητές συμπεριφορές και υποκατάστατες λειτουργίες, ενώ προσπαθεί να αποκαταστήσει διαπροσωπικές σχέσεις χρησιμοποιώντας μία ποσότητα ενέργειας που βρίσκεται κάτω από το ελάχιστο επίπεδο και δεν προκαλεί την απαραίτητη διέγερση, η οποία χαρακτηρίζει την άμεση επαφή. Η υποκατάστατη επαφή είναι εύκολα αναγνωρίσιμη, διότι ξεχωρίζει, είναι ενοχλητική και αφύσικη. Υπερβολικές εκδηλώσεις στοργής, δυνατό, ενοχλητικό γέλιο, ακατάσχετη φλυαρία, προσποιητός, παθιασμένος ή υπερεκλεπτυσμένος τρόπος ομιλίας, έντονα αυταρχική, υπεροπτική ή πατερναλιστική συμπεριφορά, επιφανειακές, περιττές κινήσεις. Γενικώς, κάθε γνώρισμα του χαρακτήρα που ξεχωρίζει από όλη την προσωπικότητα με αντιφατικό τρόπο είναι ένδειξη υποκατάστατης επαφής. Και δεν είναι τίποτε άλλο παρά η έκβαση της μάχης ενός ανθρώπου ανάμεσα στη θέλησή του για ζωή και τον φόβο του για αυτή, ο οποίος αναπτύχθηκε από ματαιωτικές κοινωνικές δυνάμεις.

Από την οργονομική ανάλυση της επαφής, είναι φανερό τι ωθεί τους ανθρώπους στις συμπεριφορές που ανέφερα πιο πάνω. Η ματαίωση των ενορμήσεων του βιολογικού πυρήνα από εξωτερικούς παράγοντες προκαλεί θωράκιση και στη συνέχεια μείωση στη ροή της ενέργειας από μέσα προς τα έξω. Η δυνατότητα για άμεση, φυσική επαφή διαταράσσεται και ο αποξενωμένος άνθρωπος στρέφεται σε τρόπους επαφής περισσότερο επιφανειακούς, που απαιτούν λιγοστή ενέργεια, δεν προκαλούν διέγερση και είναι ευκολότερα ανεκτοί από το θωρακισμένο άτομο.

Τασούλα Κυριακίδου

Πηγές
— Elsworth F. Baker, Man in the Trap (Ο παγιδευμένος άνθρωπος), The American College of Orgonomy Press.
— Wilhelm Reich, Η ανάλυση του χαρακτήρα 3, Από την ψυχανάλυση στη βιοφυσική της οργόνης, εκδ. Καστανιώτη.
— Εισαγωγικό σεμινάριο ψυχιατρικής οργονοθεραπείας και χαρακτηρανάλυσης, Θεσσαλονίκη 2013-2015.

Κοινοποίηση